Κυριακή 20 Μαρτίου 2011

Που πάνε και χάνονται τα χέλια;


Πού καταλήγουν τα χέλια; Μερικά απ’ αυτά στην... κατσαρόλα. Όσο για τα υπόλοιπα, η επιστήμη του 20ού αιώνα, η οποία καταφέρνει να στέλνει διαστημικά λεωφορεία στον Άρη και να μελετά υποθαλάσσια ηφαίστεια, δεν είναι σε θέση να δώσει την απάντηση. Όλες οι προσπάθειες να μάθουμε το πού καταλήγουν αυτά τα μυστηριώδη ψάρια απέτυχαν. Ας δούμε όμως τι ακριβώς γνωρίζουμε γι’ αυτά. Τα ευρωπαϊκά χέλια (επιστημονική ονομασία Anguilla anguilla) ξεκινούν το ταξίδι τους από τη Θάλασσα των Σαργάσσων, ως πλαγκτονικές προνύμφες, που θυμίζουν φύλλα ιτιάς και ονομάζονται «λεπτοκέφαλοι». Το ταξίδι τους, εφτά χιλιάδων χιλιομέτρων, διευκολύνεται από το ρεύμα του Κόλπου και διαρκεί περίπου δύο με τρία χρόνια.
Αφού περάσουν τα στενά του Γιβραλτάρ, οι λεπτοκέφαλοι διασκορπίζονται στη Μεσόγειο και φτάνουν στις εκβολές των ποταμών. Εκεί ξεκινούν την καινούρια τους ζωή ως ψάρια του γλυκού νερού. Η μορφή τους είναι νηματοειδής και διαφανής και το μήκος τους αγγίζει τα 15 εκατοστά.
Τα χέλια αποφασίζουν ποιο φύλο θα πάρουν μόνο όταν το μήκος τους φτάσει στα είκοσι με τριάντα εκατοστά. Τα αρσενικά είναι πιο κοντά (μέχρι τα πενήντα εκατοστά) και καταλήγουν στις λιμνοθάλασσες και σε ήσυχα κοιλώματα των ποταμών. Τα θηλυκά φτάνουν στο ενάμισι μέτρο. Αναπλέουν σε ποτάμια και χειμάρρους που βρίσκονται σε υψόμετρο μέχρι και χιλίων μέτρων. Μετά διασκορπίζονται σε βάλτους, λιμνούλες και ρυάκια. Για να μπορέσουν να τραφούν με μικρά έντομα, σκουλήκια, κοχύλια, γυμνοσάλιαγκες ή καβούρια, το στόμα τους στενεύει. Γι’ αυτό το λόγο ονομάζονται «χέλια με μυτερό κεφάλι». Αντίθετα, όταν κυνηγάνε μεγαλύτερα ψάρια μετατρέπονται σε «χέλια με πλατύ κεφάλι». Ωστόσο, οι επιστήμονες δε γνωρίζουν ακόμα ποια είναι η αιτία και ποιο το αποτέλεσμα αυτών των μεταλλάξεων.
Λιπώδη αλλά αόρατα
Μετά από οχτώ, καμιά φορά και 15 χρόνια, το βιολογικό τους ρολόι ωθεί τα χέλια να επιστρέψουν στη θάλασσα. Η ράχη τους γίνεται πιο σκούρα, ενώ τα πλευρά και η κοιλιά τους αποκτούν άσπρες και ασημένιες αποχρώσεις. Τα χέλια καταβροχθίζουν με βουλιμία την τροφή τους. Όταν το 1/3 του σώματός τους φτάσει να αποτελείται από λίπος, σταματούν να τρέφονται. Το ρύγχος τους μικραίνει, ο εντερικός τους σωλήνας στενεύει και τα μάτια τους γίνονται τεράστια για να μπορούν να βλέπουν στο σκοτεινό βυθό. Αν ξεραθούν οι βάλτοι στους οποίους έχουν εγκατασταθεί, τα χέλια διασχίζουν λιβάδια και κάμπους μέχρι να φτάσουν στους ποταμούς. Τα βράγχιά τους έχουν πολύ στενό στόμιο ώστε να μη ξεραίνονται.
Το ένστικτο είναι εκείνο που καθοδηγεί τα χέλια και τα βοηθά να επιβιώσουν. Φτάνοντας στο αλμυρό νερό, τα χέλια βυθίζονται κι εξαφανίζονται. Υποθέτουμε ότι επιστρέφουν στη Θάλασσα των Σαργάσσων για να ζευγαρώσουν προτού πεθάνουν. Όμως κανένας δεν κατάφερε ακόμα ν’ αποδείξει αυτή τη θεωρία, αφού στον Ατλαντικό δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα χέλι έτοιμο να γεννήσει αβγά.
Μάθαμε πως τα χέλια προέρχονται από τη Θάλασσα των Σαργάσσων χάρη στο  πρωτοποριακό εγχείρημα του Γιοχάνες Σμιτ. Ήταν ο πρώτος που, το 1904, άρχισε ν’ ακολουθεί τους λεπτοκέφαλους. Όσο ο Δανός ιχθυολόγος πλησίαζε στο βορειοδυτικό μέρος του Ατλαντικού, παρατηρούσε ότι οι λεπτοκέφαλοι που πιάνονταν στα δίχτυα του ήταν όλο και μικρότεροι ώσπου, το 1922, η αποστολή του Σμιτ έφτασε στη Θάλασσα των Σαργάσσων. Εκεί οι πλαγκτονικές προνύμφες φαίνονταν σαν να είχαν μόλις σκάσει απ’ το αβγό. Όμως πού ήταν τ’ αβγά και πώς βρέθηκαν εκεί;
Χέλια του σωλήνα
Ήταν πολύ αργότερα, το 1974, όταν μερικοί Ιάπωνες ερευνητές κατάφεραν να πάρουν αβγά από ένα θηλυκό χέλι και να τα γονιμοποιήσουν τεχνητά. Τα αβγά είχαν διάμετρο 1,2 χιλιοστά και κρόκο ελαιώδη. Όμως τα χέλια του σωλήνα πέθαναν σχεδόν αμέσως από την πείνα. Ακόμα και σήμερα κανένας δε γνωρίζει με τι τρέφονται οι πλαγκτονικές προνύμφες κατά τη διάρκεια του μεγάλου ταξιδιού τους στον ωκεανό. Στο πεπτικό τους σύστημα δε βρέθηκε ποτέ τροφή. Μήπως τρέφονται με κάποιο είδος ζελατινώδους πλαγκτόν το οποίο, εξαιτίας της σύστασής του, δεν αφήνει ίχνη στο έντερο; Ή μήπως οι πόροι του δέρματός τους απορροφούν τις ελεύθερες οργανικές ουσίες που αιωρούνται μέσα στο νερό; Αυτό που επίσης παραμένει ανεξήγητο είναι το πού πηγαίνουν τα ευρωπαϊκά χέλια για να ζευγαρώσουν, ν’ αφήσουν τ’ αβγά τους και να πεθάνουν. Η Θάλασσα των Σαργάσσων έχει βάθος πέντε χιλιάδες μέτρα. Ακόμα κι αν κάποιος περιοριζόταν στο να ψάξει μέχρι το βάθος των δύο χιλιομέτρων, θα έπρεπε να ανιχνεύσει δύο εκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα νερού. Επειδή όμως αυτό είναι πρακτικά αδύνατο, ο ιχθυολόγος Φρίντριχ Βίλχελμ Τετς, το 1981, εφάρμοσε μια άλλη μέθοδο: μετέφερε κι άφησε ελεύθερα στη Θάλασσα των Σαργάσσων τέσσερα θηλυκά χέλια γεμάτα αβγά και εφοδιασμένα με αισθητήρες ανίχνευσης. Μετά από περίπου 12 ώρες, οι πομποί κατέγραψαν βάθος 700 μέτρων και μετά καταστράφηκαν. Τότε ο Τετς δοκίμασε να ψαρέψει χέλια με τα δίχτυα. Τα έριξε 21 φορές. Έπιασε 1.300 ψάρια, αλλά ούτε ένα χέλι. 
Απογοητευμένοι Γερμανοί
Οι τελευταίοι που προσπάθησαν μάταια να εξιχνιάσουν το μυστήριο της εξαφάνισης των χελιών ήταν δύο Γερμανοί επιστήμονες: ο Ντίτριχ Σνακ, του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου του Κίελ, και ο Χανς Φρίκε, του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ, στο Ζίβισεν. Ο πρώτος μετέφερε στη Θάλασσα των Σαργάσσων τέσσερα χέλια. Τα δύο δεν επέζησαν στο ταξίδι, το τρίτο εξαφανίστηκε από το μόνιτορ μετά από τέσσερις ώρες, ενώ το τέταρτο μετά από εφτά ώρες. Προτού καταστραφούν, οι ανιχνευτές πρόλαβαν κι έδειξαν 200 μέτρα βάθος και θερμοκρασία στους 19 βαθμούς Κελσίου. Αλλά και η απόπειρα του Χανς Φρίκε δεν είχε καλύτερη τύχη, παρόλο που ο Γερμανός επιστήμονας χρησιμοποίησε βαθυσκάφος. Έξι καταδύσεις και ούτε ένας λεπτοκέφαλος ούτε ένα χέλι. Άραγε είχε δίκιο ο Αριστοτέλης, ο οποίος πίστευε ότι το χέλι γεννιέται στα σπλάχνα της Γης; Η απάντηση ίσως δοθεί από την επόμενη αποστολή στη Θάλασσα των Σαργάσσων.
Από το τεύχος Νο 6, Αύγουστος 2000, σελ.14-18


Βρυξέλλες, 6 Οκτωβρίου 2005
Χέλια: η Επιτροπή προτείνει εποχιακή απαγόρευση της αλιείας χελιών μέχρι την έγκριση των εθνικών σχεδίων προστασίας
Μία πρόταση που παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σήμερα θα αποτελέσει το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση του ευρωπαϊκού αποθέματος χελιών το οποίο παρουσιάζει μεγάλη εξάντληση. Βάσει της πρότασης αυτής, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν εθνικά σχέδια προκειμένου να διασφαλιστεί η διαφυγή τους στη θάλασσα με στόχο την αναπαραγωγή ποσοστού 40% των ενήλικων χελιών τα οποία, λόγω της απουσίας αλιευτικών δραστηριοτήτων και άλλων επιπτώσεων από τις ανθρώπινες δραστηριότητες θα μεταναστεύσουν από τους ποταμούς προς τις αντίστοιχες περιοχές τους. Τα σχέδια, τα οποία θα έχουν τεθεί σε εφαρμογή μέχρι τον Ιούλιο του 2007, είναι ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση του αποθέματος δεδομένου ότι τα πρόσφατα επίπεδα νεαρών ψαριών που εισέρχονται στο απόθεμα βρίσκονται σε ποσοστό 1% των ιστορικών επιπέδων τους. Μέχρις ότου τεθούν σε εφαρμογή τέτοιου είδους σχέδια, η Επιτροπή προτείνει την απαγόρευση της αλιείας χελιών από την 1η έως τη 15η κάθε μηνός. Την πρόταση θα ακολουθήσει μία ευρεία διαδικασία διαβούλευσης με τα κράτη μέλη και τους παράγοντες του κλάδου. Τα χέλια ενδιαφέρουν τα περισσότερα κράτη μέλη από απόψεως επαγγελματικής και ερασιτεχνικής αλιείας, υδατοκαλλιέργειας και συναφών δραστηριοτήτων
“Η σημερινή πρόταση αντανακλά τις εκτεταμένες διαβουλεύσεις με τους παράγοντες του κλάδου καθώς και την ανάγκη μιας συνδυασμένης προσπάθειας για την αποκατάσταση του αποθέματος των χελιών. Η Επιτροπή προτείνει ένα στόχο διαφυγής αλλά η επιλογή των μέτρων προστασίας εναπόκειται στα κράτη μέλη τα οποία είναι πλέον αρμόδια για την προσαρμογή τους στις τοπικές συνθήκες” είπε ο Joe Borg, Επίτροπος Αλιείας και Ναυτιλιακών Υποθέσεων.
Προτεινόμενα μέτρα:
  • Διασφάλιση της επιστροφής ενήλικων χελιών στη θάλασσα
Τα εθνικά σχέδια διαχείρισης θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τα αίτια της εξάντλησης του αποθέματος χελιών, η οποία οφείλεται κυρίως σε μη αειφόρα επίπεδα αλιείας καθώς και στις επιπτώσεις άλλων ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στα ενδιαιτήματα και στα μεταναστευτικά πρότυπα των χελιών. Παράγοντες που κυμαίνονται επί παραδείγματι από τους υδροστροβίλους, τα φράγματα και τους ιχθυοφραγμούς ευθύνονται επίσης για την απώλεια χελιών. Ως εκ τούτου, ο στόχος είναι η επίτευξη στόχου διαφυγής 40% ενήλικων ασημοχέλων σε σχέση με το επίπεδο το οποίο θα διέφευγε στη θάλασσα εφόσον δεν υφίσταντο οι παράγοντες αυτοί.
Κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να καταρτίσει το δικό του σχέδιο διαχείρισης χελιών περιγράφοντας τα προβλεπόμενα μέτρα για τη διασφάλιση υψηλών επιπέδων διαφυγής και για την παρακολούθηση της εφαρμογής τους. Κάθε σχέδιο θα πρέπει να εξετάζεται από το συμβουλευτικό όργανο της Επιτροπής, την Επιστημονική, Τεχνική και Οικονομική Επιτροπή Αλιείας (ΕΤΟΕΑ). Μετά την έγκριση της Επιτροπής, τα σχέδια θα τεθούν σε εφαρμογή από την 1η Ιουλίου 2007. Κατά την κατάρτιση των σχεδίων αυτών, θα πρέπει να διασφαλιστεί ο συντονισμός με τα υφιστάμενα κοινοτικά μέτρα και δράσεις στον τομέα της διατήρησης των φυσικών ενδιαιτημάτων και της άγριας πανίδας καθώς και την πολιτική στον τομέα των υδάτων. Όσον αφορά τις λεκάνες απορροής ποταμών στις οποίες συναντώνται χέλια και οι οποίες επεκτείνονται στο έδαφος δύο ή περισσοτέρων κρατών μελών, τα ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να καταρτίσουν κοινό σχέδιο διαχείρισης.
  • Απαγορεύσεις σε μηνιαία βάση
Λόγω της επείγουσας ανάγκης για την αύξηση της επιβίωσης των χελιών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να απαγορεύσουν όλους τους τύπους αλιείας με στόχο τα χέλια από την 1η έως τη 15η κάθε μηνός μέχρις ότου εγκριθούν τα εθνικά σχέδια διαχείρισης από την Επιτροπή και τεθούν σε εφαρμογή. Εντούτοις, η αλιεία θα μπορούσε να συνεχιστεί κατά τη διάρκεια της περιόδου απαγόρευσης στην περίπτωση που ένα κράτος μέλος μπορεί να αποδείξει με αξιόπιστα στοιχεία ότι έχουν τεθεί ήδη σε εφαρμογή μέτρα παρόμοιας αποτελεσματικότητας που εγγυώνται την τήρηση της απαίτησης για την επίτευξη ποσοστού διαφυγής 40%. Η αλιεία με στόχο τα υαλόχελα θα μπορούσε επίσης να συνεχιστεί εάν τα χέλια αυτά χρησιμοποιούνται για ποταμούς ανασύστασης του αποθέματος αλλά δεν χρησιμοποιούνται για την υδατοκαλλιέργεια.
Μελλοντική δράση:
Η Επιτροπή θα προτείνει προσεχώς τη θέσπιση συστήματος ιχνηλασιμότητας για την πρόληψη των παραβάσεων. Προτίθεται επίσης να εξετάσει μέτρα, συμβατά με τους κανόνες εμπορίου, για την αύξηση της ποσότητας νεαρών υαλοχέλων που διατίθενται για μέτρα εμπλουτισμού του αποθέματος και απαιτούνται για σκοπούς διατήρησης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλουν έκθεση μέχρι το τέλος του 2009 σχετικά με την παρακολούθηση, αποτελεσματικότητα και τα αποτελέσματα των σχεδίων. Από την πλευρά της, η Επιτροπή θα υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με το αποτέλεσμα των σχεδίων αυτών.
Ιστορικό
Τα χέλια αναπαράγονται στη Θάλασσα των Σαργασσών στο δυτικό κεντρικό Ατλαντικό Ωκεανό. Οι λάρβες παρασύρονται και κολυμπούν στις εκβολές των ποταμών σε ολόκληρη την Ευρώπη και Βόρειο Αφρική πριν να μεταναστεύσουν ανάντη όπου και περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους. Τα περισσότερα ενήλικα χέλια μεταναστεύουν κατάντη και διασχίζουν τον Ατλαντικό προκειμένου να συμμετάσχουν στη διαδικασία αναπαραγωγής και να πεθάνουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα μέτρα διατήρησης πρέπει να είναι συντονισμένα σε όλες τις χώρες στις οποίες είναι κατανεμημένα τα χέλια και να καλύπτουν τόσο την αλιεία χελιών όσο και θέματα διαχείρισης ποταμών, όπως είναι η κατασκευή φραγμάτων και διελεύσεων ψαριών.
Στις εκβολές των ποταμών, η διαχείριση της αλιείας υαλοχέλων που χρησιμοποιούνται για περαιτέρω εκτροφή για την υδατοκαλλιέργεια πρέπει να πραγματοποιείται κατά τρόπο ώστε να αφήνονται αρκετά απ’αυτά να εγκατασταθούν στα ποτάμια ενδιαιτήματα. Όσον αφορά την αλιεία ανάντη των ποταμών, η αλιευτική προσπάθεια θα πρέπει να περιοριστεί έτσι ώστε να επιτραπεί η επιβίωση επαρκούς αριθμού χελιών μέχρι την έναρξη της μετανάστευσης για σκοπούς αναπαραγωγής. Τέλος, η αλιεία χελιών που μεταναστεύουν στη θάλασσα πρέπει να επιτρέπει σε επαρκή αριθμό χελιών να διαφεύγουν και να αναπαράγονται.










Anguilla anguilla


Χέλι
Ανήκει στην οικογένεια των εγχελίδων και έχει σώμα φιδιού, στρογγυλωπό και πολύ μακρύ, που το μήκος του μπορεί να φτάνει το 1,50 μ. και με βάρος 5-7 κιλά. Το δέρμα του είναι πολύ ανθεκτικό, τόσο ώστε, αν του κάνουμε μια μικρή τομή στη βάση της κεφαλής μπορούμε σιγά- σιγά να το τραβήξουμε. Το κεφάλι είναι μικρό με βραγχιακά ανοίγματα πολύ λεπτά.       Το χέλι είναι εφοδιασμένο με στηθαία πτερύγια, ενώ λείπουν τα κοιλιακά. Το ραχιαίο πτερύγιο και το εδρικό σκεπάζουν το σώμα και ενώνονται σε ένα ψευδο ουριαίο πτερύγιο. Η κοιλιά του έχει χρώμα γκρι -πράσινο, καμιά φορά καφέ, άλλες φορές μαύρο, άσπρο, κιτρινωπό, ή ανοιχτό γκρι, ανάλογα με τις περιοχές όπου κατοικεί.
 Είναι πολύ αδηφάγο, τρέφεται με όλους τους ζωντανούς και μη οργανισμούς, αλλά τσιμπάει στους φρέσκους, όπως μικρά ψάρια, βατράχια κλπ.· Κοντά στις πόλεις τρέφεται και με σκουπίδια.  Η αναπαραγωγή γίνεται στη θάλασσα όπου κάθε θηλυκό γεννά πάνω από ένα εκατομμύριο αυγά. Οι νύμφες είναι διαφανείς, έχουν σχήμα φύλλου, (λεπτοκέφαλοι) και έτσι παραμένουν για πολύ καιρό, πάνω από τρία χρόνια, και παίρνουν την ερπετοειδή μορφή μόνο όταν πλησιάζουν στις εκβολές των ποταμών. Σε αυτό το στάδιο ονομάζονται τυφλά και έχουν μήκος σχεδόν 7 εκατ. Ένα μέρος των χελιών μπαίνει στα ρεύματα του γλυκού νερού και κατανέμονται στους ποταμούς, στις λίμνες και στους βάλτους, μεγαλώνοντας αρκετά γρήγορα. Τα θηλυκά γίνονται πιο μεγάλα από τα αρσενικά. Το άλλο μέρος των χελιών σταματά στις εκβολές των ποταμών και στις λιμνοθάλασσες όπου και μεγαλώνουν.   Έπειτα από μια περίοδο, λίγο ή πολύ μεγάλη, μερικές φορές για πολλά χρόνια, αρσενικά και θηλυκά ενώνονται, αφού ωριμάσουν σεξουαλικά, και αρχίζουν το ταξίδι τους, που διαρκεί αρκετούς μήνες προς τον Ατλαντικό ωκεανό, μέχρι να φτάσουν στη θάλασσα των Σαργάσσων, βορειοανατολικά των Αντιλλών. Τα θηλυκά χέλια αφού γεννήσουν και γονιμοποιήσουν τα αυγά τους, σε 1.000 μ. βάθος, πιθανόν πεθαίνουν.      Το αίμα των χελιών περιέχει ένα δηλητήριο (ιχθυοτοξικό) ικανό να δράσει, σαν εκείνο των ερπετών, αλλά τα οξέα και οι βάσεις το εξουδετερώνουν και το ψήσιμο κι η πέψη το αποσυνθέτουν.
Το χέλι έχει κρέας νόστιμο που μπορεί να μαγειρευτεί φρέσκο, να γίνει παστό ή καπνιστό. Το βιομηχανικό ψάρεμα των χελιών δεν γίνεται στα νερά μας. Γίνεται όμως σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Οι αλιευτικές οργανώσεις φτιάχνουν εγκαταστάσεις για τη διατήρηση του ψαριού. Το ψάρεμα του χελιού, γίνεται και με απλά αλιευτικά όργανα και γενικά με ορμιές διαφόρων τύπων. Επικερδές ψάρεμα γίνεται, όπου είναι επιτρεπτό, με σχοινιά εφοδιασμένα με ένα μεταβλητό αριθμό αγκιστριών, που είναι δολωμένα με σκουλήκια, μικρά ψάρια, κλπ. Οι ερασιτέχνες ψαράδες τοποθετούν βαρίδια στις ορμιές με τέτοιο τρόπο, ώστε τα δολώματα να φτάνουν στο βυθό ή λίγο πιο πάνω από αυτόν. Το χέλι είναι αδηφάγο και καταβροχθίζει το δόλωμα και έτσι λοιπόν είναι δύσκολο να ελευθερωθεί από το αγκίστρι, εκτός και αν κατορθώσει να κόψει την ορμιά, αν αυτή μένει για πολύ καιρό και χωρίς έλεγχο. Γ' αυτό πολλοί ψαράδες συνηθίζουν να βάζουν ένα κουδούνι στην κορυφή του καλαμιού για να τους ειδοποιεί όταν τσιμπήσει το χέλι. Το ψάρεμα του λοιπόν δεν παρουσιάζει ειδικές δυσκολίες  είναι όμως αναγκαίο να γνωρίζουμε τα περάσματα ή τα μέρη που είναι δυνατόν να τα βρούμε. Αυτό το ψάρεμα δεν προκαλεί αληθινό ενδιαφέρον αν γίνεται για σπορ, αλλά πολλοί ασχολούνται γιατί δίνει αξιόλογα αποτελέσματα.
 Τα μικρά χέλια εύκολα βρίσκονται στις αμμώδεις περιοχές, ψάχνοντας στη λάσπη και στα βότσαλα του βυθού, καθώς επίσης και σε ρηχά νερά και αποτελούν ένα θαυμάσιο δόλωμα για το λαβράκι και για τα κεφάλια στα γλυκά νερά, ιδιαίτερα στις εκβολές των ποταμών.

Τα λάθη....

Τα λάθη είναι πολλά όπου η αγάπη είναι λίγη. Εκεί που η αγάπη περισσεύει τα λάθη εξαφανίζονται!

Ανακοίνωση των διαχειριστών της ιστοσελίδας μας

Οι απόψεις που δημοσιεύονται δεν απηχούν κατ' ανάγκη και τις απόψεις των διαχειριστών.
Οι φωτογραφίες προέρχονται από τα site και blog που μνημονεύονται ή από google search ή από άλλες πηγές και ανήκουν αποκλειστικά στους δημιουργούς τους.
Τα αποσπάσματα video που δημοσιεύονται προέρχονται από άλλα site τα οποία και αναφέρονται (σαν Πηγή) ή περιέχουν το λογότυπο τους.
Εάν παρόλα αυτά κάποιος/α θεωρεί ότι θίγεται από ανάρτηση του Blog, καλείται να επικοινωνήσει στο atladidas@gmail.com προς αποκατάσταση του θέματος.

Δεν φέρουμε καμία απολύτως ευθύνη για την εγκυρότητα του θέματος. Τα θέματα ειναι συλλογή ειδήσεων με σκοπό την ενημέρωση και την ψυχαγωγία του επισκέπτη.

Επίσης οι πληροφορίες που περιέχονται έχουν καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας ή την επίσκεψη σε άλλον ειδικό της υγείας. Αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια διατροφή ρωτήστε τον προσωπικό ιατρό σας. Δεν είμαστε οι ειδικοί ώστε να κάνουμε την πιστοποίηση της ορθότητας των σχετικών άρθρων.